Genietend van de zachte avond en een glaasje Spaanse fruitwijn vroeg de collega van papa naar ongepaste reacties. Of we er veel krijgen en vooral of ze dan blijven kleven. En het moet gezegd, eigenlijk valt het heel goed mee. Er zijn er soms wel, maar ze blijven zeker niet hangen. Waarschijnlijk worden ze in ons hoofd overstemd door de grote stroom van steun en deugddoende aanwezigheid van heel veel mensen. Met een zekere mildheid zijn ze meestal echt wel te relativeren.
In de inkomhal van Gasthuisberg staat sinds kort een grote roos geschilderde Pegasus, met op de achterbil volgende tekst: “KEEP YOUR HEAD UP. GOD GIVES HIS HARDEST BATTLES TO HIS STRONGEST SOLDIERS”
Voor ons is dit een pijnlijk voorbeeld van een zéér ongepaste reactie, en dit niet alleen naar ons maar naar iedereen die op één of andere manier met lijden geconfronteerd wordt. Gezien de plaats waar dit opgesteld staat, gaat dit wel over heel veel mensen. Het choqueert dat schijnbaar niemand aanstoot lijkt te nemen aan deze tekst, terwijl dit toch mensen die het al moeilijk hebben, eigenlijk nog wat dieper in hun miserie duwt.
Voor de geïnteresseerden, wat uitleg bij de inhoudelijke achtergrond van ons aanvoelen. Het godsbeeld dat met deze tekst wordt opgeroepen is dat van een god (bewust zonder hoofdletter), die kan kiezen wie hij laat lijden en wie niet. Menselijk lijden, in dit geval pijn, ziekte en dood, is dus door god gewild. Meer nog, dat jij lijdt, en iemand anders niet, is omdat god jou heeft opgezadeld met dat lijden. En de reden waarom jij moet lijden, en iemand anders niet, is omdat jij sterk bent, en de ander minder sterk. Tof….
Impliciet gaat de uitspraak zelfs nog een stap verder: dat god dit doet, wordt als positief voorgesteld. Met andere woorden, je zou dankbaar moeten zijn dat god je laat lijden. Want je moet dankbaar zijn dat je zo sterk bent, en dus dat god je daarom laat lijden. Op die manier is god een berekende sadist. Hij laat de mens lijden, maar altijd net zoveel als ze aankunnen… Of nog anders gezegd, dat je moet lijden ligt aan jezelf, dat is omdat je zo sterk bent…
Dit staat dus aan de ingang van het ziekenhuis waar onze zoon voor de tweede keer behandeld wordt voor kanker … We vinden dit een extreem aanstootgevende boodschap …
Ik geef je helemaal gelijk. God, met een hoofdletter, wil het lijden niet! Hij lijdt in stilte mee.
LikeGeliked door 1 persoon
Dag Diewer en Tomas,
Diewer, wij hebben elkaar nog niet persoonlijk ontmoet maar met een beetje goede wil kan je mij een collega noemen. Ik werk als informatiespecialist in de biomedische bibliotheek, nu dus in 2Bergen. Daarnaast hebben wij nog wel iets gemeen: wij zijn allebei een blog begonnen naar aanleiding van een ongelukkige wending in ons leven. Ik ga niet proberen de twee lijdenssituaties met elkaar te vergelijken want ik denk dat het zinloos is het ene lijden met het andere te vergelijken. Toch even mijn situatie in één zin verduidelijken: ik lijd aan de ziekte van Parkinson.
Ik lees sinds enkele dagen met veel sympathie je blog en dat geeft mij zeer veel steun geeft. Ik vind jullie ongelooflijk moedige mensen: de manier waarop jullie met vier, papa, mama, zus en Lucas zelf, omgaan met het lijden van Lucas, is hartverwarmend. Ook de manier waarop je hierover via deze blog met de buitenwereld communiceert, bewonder ik. Het is zeer menselijk en – misschien precies daardoor – ook zeer aangrijpend. Ik durf eerlijk toegeven dat ik regelmatig met tranen in de ogen zit. En ook al is het lijden niet vergelijkbaar, ik vind de manier waarop jullie ermee omgaan vaak zeer herkenbaar.
Zo ook jullie reactie op de “boodschap” van het paard. Ik heb het paard vorige week, toen ik nog eens in het ziekenhuis moest zijn, opgemerkt maar ik ben er niet bij blijven stilstaan. Misschien maar best ook, als ik jullie reactie lees. Ook deze reactie is voor mij zeer herkenbaar. Ook ik krijg af en toe ongelukkige reacties maar ook ik vind dat die in het geheel niet opwegen tegen de grote hoeveelheid echt hartverwarmende signalen die ik van familie en de ruime vriendenkring krijg. En hierbij wil ik nog eens benadrukken hoe onwaarschijnlijk veel steun ik ondervind van de manier waarop alle collega’s van 2Bergen mij bij elk contact laten voelen dat ik er nog altijd bij hoor. Ik heb het hier echt over alle collega’s van de 2 “Bergen”. Dat we op dit niveau, dat van het menselijke contact, al een echte eenheid vormen, is een pluim die Hilde op haar spreekwoordelijke hoed mag steken.
Maar ik begrijp ook jullie verontwaardiging bij de gegeven boodschap. Als ik er even over nadenk, krijg ik hetzelfde wrange gevoel. Ik wil jullie kort uitleggen hoe ik deze boodschap interpreteer en zo ook even duiden wat mijn idee (geworden) is over de “zin”, of misschien beter, de “waarde” van het lijden is. Om het cru te zeggen: “Het lijden heeft voor mij geen zin.” Dit vraagt wel om een woordje uitleg.
Voor mij is deze boodschap een ongelukkige poging om te antwoorden op een zeer menselijke maar voor mij eigenlijk een zinloze vraag: “wat is de zin van het lijden?” Deze vraag is voor mij zinloos omdat het lijden gewoon geen zin heeft. De vraagstelling is een gevolg van de menselijke neiging om achter alles een betekenis, een zin te zoeken. En als ze van iets de “zin” niet onmiddellijk vinden, komt men vaak bij één of meerdere goden terecht. Zo zijn toch de godsdiensten ontstaan: omdat de mens schrik had van donder en bliksem en daar de “zin” niet van konden verklaren. De wetenschap heeft een aantal van die zingevingsvragen beantwoord maar ik geloof dat er altijd wel een deel van de werkelijkheid zal zijn waarvoor deze vraag niet te beantwoorden is, volgens mij gewoonweg omdat er geen zin is? Er is geen reden waarom wij, de ene wat meer dan de andere, moeten lijden. Dat is gewoon zo? Volgens mij geldt hetzelfde voor de andere kant van de medaille: ook geluk heeft geen zin? Geluk en ongeluk zijn er gewoon, daar moeten we mee leven.
In één zin samengevat:
Ik geloof niet in de zin van het lijden, ik geloof wel in de waarde van de lijdende mens.
Als ik zeg dat lijden en geluk geen zin hebben, wil ik alleen zeggen dat er geen antwoord is op de vraag “waarom?”. Ik zeg hiermee hoegenaamd niet dat het leven met lijden waardeloos is. Het lijden heeft geen zin, maar het leven van de lijdende mens heeft wel degelijk een waarde. Daar geloof ik wel in en als ik zie hoe jullie met het lijden in jullie gezin omgaan, ben ik ervan overtuigd dat jullie dit ook geloven. In elk blogbericht lees ik hoe jullie proberen jullie leven waardevol te maken.
Sommigen denken dat ze de “zin” van het lijden gevonden hebben en zeggen dat ze door het lijden “gelouterd” zijn, dat ze er een beter mens van geworden zijn. Daar heb ik ook zo mijn bedenkingen bij. Dat zou betekenen dat je het lijden nodig is om bijvoorbeeld betere vrienden te worden. Dat vind ik vreemd. Let op, ik geloof wel dat lijden mensen korter bij elkaar kan brengen. Dat heb ik trouwens zeer goed ondervonden. Maar dat is toch niet de reden van het lijden! Wij moeten toch niet lijden om betere vrienden van elkaar te kunnen worden.
Anderen zeggen dat het lijden er is om de mens korter bij “god” (ook bewust zonder hoofdletter) te brengen. Dat is dan toch een sarcastische god: als hij (of zij) de mensen doet lijden om ze korter bij zich te brengen. Zulke god doet me denken aan een arts die de mensen eerst besmet om ze daarna beter te kunnen genezen. Ik wil niemand kwetsen, iedereen heeft recht op zijn godsbeeld maar in die god wil ik niet geloven.
Ik ben dus opgehouden te zoeken naar het antwoord op de vraag: “Waarom lijd ik?” Ik heb dan ook geen last meer van een misplaatst schuldgevoel dat ik het “zelf gezocht” zou hebben. Dat vind ik trouwens pas een misplaatste reactie: “ze hebben het zelf gezocht”. Laat jullie dit nooit aanpraten. Laat één ding duidelijk zijn: niets of niemand is verantwoordelijk voor de ziekte van Lucas, zeker jullie niet! Waar jullie wel verantwoordelijk voor zijn is voor het leven dat jullie samen nog gegund worden, voor de manier waarop jullie dit waarde geven. Die verantwoordelijkheid dragen jullie met glans.
Het is niet omdat er geen reden is voor het lijden, dat de mensen die ermee geconfronteerd worden, geen waarde hebben. Meer nog, ik heb de indruk dat het leven ook voor jullie in bepaalde opzichten “waardevoller” is geworden. Maar dat is volledig jullie verdienste en niet de verdienste van het lijden. Jullie doen jullie uiterste best om het leven van Lucas en dat van jullie waardevol te maken.
Ik hoop dat jullie dit nog een tijd kunnen doen en ik wens jullie veel moed en levenswijsheid om dit elke dag te blijven volhouden.
Met deze wens neem ik voorlopig afscheid.
Wim (Van Isterdael),
een meelevende collega.
Zonder enige verplichting: mijn blog vind je op https://wimsspinsels.wordpress.com/.
LikeGeliked door 1 persoon
Heel mooi verwoord, wim. Veel sterkte ook!
Tomas, ik volg je redenering helemaal. Xx
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb aan mijn papa de boodschap doorgegeven. Aangezien hij daar de meeste mensen “aan de top” kent, hoop ik dat zij tot inzicht komen. Ik ga ervan uit dat zij het niet slecht bedoeld hebben, maar moeten zich toch bewust zijn van de gevoelens van hun bezoekers…
Veel liefs van ons beiden!
LikeGeliked door 1 persoon
Ik zie dat er op die “Pegasus” nog veel plaats vrij is, náást die domme uitspraak …
LikeGeliked door 1 persoon